Gezondheid: communicatie en onderzoek [2003 - 2007]

 

In zowel België als Nederland is veel onderzoek verricht naar de mogelijke gevolgen van zware metalen, vooral cadmium, voor de volksgezondheid en de verschillende blootstellingsroutes die daarbij een rol spelen.

 

Een onderzoek uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 1987 laat een duidelijk verband zien tussen langdurige blootstelling aan cadmium en een verhoogde kans op nierproblemen. Vergelijkbaar onderzoek in de Vlaamse Kempen, waar de cadmiumverontreiniging ernstiger is, wijst daarnaast ook op verhoogde risico's op nierfalen en osteoporose (botontkalking).

 

Hoewel 'Gezondheid' geen kernthema is voor ABdK, geven de resultaten van de gezondheidsonderzoeken voldoende aanleiding om voorlichting naar de bewoners over eventuele directe en indirecte gezondheidsrisico's toe te voegen aan het takenpakket.

 

Expertmeeting

Om de beschikbare wetenschappelijke informatie samen te brengen en de communicatie hierover goed af te stemmen, wordt in december 2003 een Expertmeeting Gezondheid georganiseerd door het Bureau Medische Milieukunde GGD's Brabant/Zeeland (BMMK) waarin verschillende organisaties (overheden, GGD's, onderzoeksinstellingen) uit België en Nederland deelnamen.

 

Uit deze expertmeeting komt onder meer naar voren dat mensen vooral aan cadmium worden blootgesteld via consumptie van zelf geteelde groente: gewassen uit de eigen moestuin waarvan de grond is verontreinigd met cadmium. Inhaleren van verontreinigd stof wordt genoemd als een andere mogelijke belangrijke blootstellingsroute.

 

Voorlichting

Op het gebied van risicocommunicatie concluderen de deelnemers dat goede voorlichting in risicogebieden van groot belang is, waarbij bestaande onzekerheden over die risico's tegelijkertijd worden meegenomen in de communicatie.

 

Staessen

Het onderwerp Gezondheid komt enkele jaren later weer hoog op de agenda als de Vlaamse onderzoeker Jan Staessen in 2006 de resultaten van een langlopende studie presenteert. Uit zijn studie blijkt een verband tussen langdurige blootstelling aan cadmium en een verhoogde kans op longkanker. Hoewel er niet direct een aanleiding is om deze conclusies te vertalen naar de Nederlandse situatie - waar de vervuiling veel minder ernstig en omvangrijk is - neemt ABdK het initiatief tot twee nieuwe onderzoeken.

 

1. Het Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ) onderzoekt de relatie tussen het aantal longkankergevallen tussen 1983 en 2003 in het directe gebied rond de zinkfabriek in Budel-Dorplein en in het gebied op 30 kilometer afstand van de fabriek. De conclusie is dat uit deze cijfers géén verhoogd risico blijkt op kanker in de Nederlandse Kempen.
2. Het RIVM onderzoekt de gehalten aan zware metalen in de lucht en in huis-, straat- en bodemstof in en om een aantal woningen in Budel-Dorplein en tot 30 kilometer daarbuiten. In de lucht is geen verschil tussen de gebieden te constateren. In Budel-Dorplein zijn de concentraties cadmium en lood in het stof binnen- en buitenhuis wel significant hoger dan in de andere onderzochte locaties. Tegelijkertijd toont het RIVM echter aan dat deze hogere concentraties in Budel-Dorplein geen onaanvaardbare risico's met zich meebrengen, ook niet bij levenslange inademing van het stof.

 

Meer informatie:

• Rapport RIVM "Rapportage van een onderzoek naar effecten op de nierfunctie in een langdurig aan cadmium blootgestelde populatie in de Kempen en een controle populatie"
• Link naar publicatie Staessen
• IKZ rapport "Cadmium in de Kempen - een statistische analyse van kankerincidenties_2007"
• RIVM rapport "Cadmium in de Kempen - een integrale risicobeoordeling_2007"